Contents
Tháp nhu cầu Maslow là gì?
Tháp nhu cầu Maslow là một loại lý thuyết động lực trong tâm lý học. Tháp nhu cầu này bao gồm một mô hình 5 tầng giống như một kim tự tháp, nó thể hiện các nhu cầu tự nhiên của con người và phát triển dần dần từ nhu cầu cơ bản cho đến các nhu cầu cao hơn.
Phân nhóm nhu cầu Maslow
Nhu cầu Maslow được phân thành hai nhóm chính đó là:
- Nhu cầu cơ bản (Basic needs): Các nhu cầu cơ bản có thể kể đến như: ăn, uống, ngủ, nghỉ,…
- Nhu cầu nâng cao (Meta needs): Sau khi đã đáp ứng được nhu cầu cơ bản thì nhu cầu của con người sẽ dần nâng cao hơn và đó là các mong muốn về: an toàn, tôn trọng, địa vị, danh tiếng,…
Nguồn gốc
Tháp nhu cầu Maslow được đề xuất bởi Abraham Maslow theo bài viết “A Theory of Human Motivation” vào năm 1943 trong đánh giá tâm lý học. Ngay sau đó thì Maslow đã mở rộng ý tưởng ra, trong đó bao gồm quan sát của ông về sự tò mò bẩm sinh của con người.
Các lý thuyết mà ông đưa ra song song với nhiều lý thuyết khác về tâm lý học phát triển của con người và một số trong đó tập trung vào việc mô tả các giai đoạn tăng trưởng của con người. Sau đó, ông đã tạo ra một hệ thống phân loại phản ánh rõ rệt nhu cầu phổ biến của xã hội để làm cơ sở và sau đó tiến tới những cảm xúc có được nhiều hơn.
Hệ thống nhu cầu của Maslow được dùng để nghiên cứu về cách mà con người tham gia vào động lực hành vi. Ông đã sử dụng các thuật ngữ như: “sinh lý”, “an toàn”, “thuộc về tình yêu”, “nhu cầu xã hội” hoặc “lòng tự trọng” và “tự thể hiện” để mô tả thực tế mô hình mà động lực của con người thường di chuyển. Điều này có nghĩa là để động lực phát sinh ở giai đoạn tiếp theo thì mỗi giai đoạn con người phải được thỏa mãn trong chính cá nhân họ. Bên cạnh đó, lý thuyết này còn là cơ sở chính để hiểu được nỗ lực và động lực có tương quan như thế nào khi thảo luận về các hành vi của con người. Mỗi cấp độ này đều chứa một lượng cảm giác mà bên trong nhất định phải đáp ứng được để một cá nhân hoàn thành hệ thống phân cấp của họ. Mục tiêu trong lý thuyết của Maslow chính là đạt được cấp độ hoặc giai đoạn thứ năm: tự thể hiện.
Ý nghĩa của tháp nhu cầu
Kim tự tháp nhu cầu mà Maslow đưa ra được ứng dụng vào rất nhiều lĩnh vực trong đời sống. Cụ thể: quản trị kinh doanh, quản trị ngân hàng, quản trị nhân sự, marketing và nhiều lĩnh vực khác trong cuộc sống. Kim tự tháp này đã lý giải cho các hành vi của con người trong khi chính họ lại không ý thức được điều đó. Các cấp độ trong tháp và những ứng dụng từ mô hình này đã được thể hiện một cách rõ rệt nhất.
Hiểu được vai trò và nhận ra được khả năng ứng dụng của nó thì học thuyết của Maslow đã được in thành sách tháp nhu cầu Maslow.
5 cấp độ của tháp Maslow
Tháp nhu cầu này sẽ bao gồm 5 tầng đi từ đáy tháp đến đỉnh tháp. Điều này có nghĩa là khi nhu cầu ở tầng dưới được đáp ứng thì họ sẽ dần chuyển sang những nhu cầu mới cao hơn.
Nhu cầu sinh lý:
Nhu cầu sinh lý là loại nhu cầu cơ bản nhất của con người nên nó nằm ở đáy của kim tự tháp. Đây là những nhu cầu từ bên trong cơ thể để đảm bảo cho sự sống còn của họ. Nếu những yêu cầu này không được đáp ứng thì cơ thể con người không thể duy trì được sự sống. Trong cấp độ này thì các yếu tố như: thực phẩm, không khí, nước, ngủ,… sẽ nằm trong đây.
Nhu cầu được an toàn
Sau khi đã đáp ứng được các nhu cầu về thể chất của con người thì các nhu cầu về sự an toàn của họ cũng được ưu tiên. Những nhu cầu này sẽ bao gồm: an toàn về thể chất, sức khỏe, an ninh gia đình, tài chính hoặc việc làm,…
Sự phải triển từ nhu cầu sinh lý sang nhu cầu an toàn được thể hiện thể hiện rõ nhất trong câu thành ngữ đó là: Từ “Ăn chắc mặc bền” chuyển sang “Ăn ngon mặc đẹp”.
Trong các doanh nghiệp, yếu tố an toàn được thể hiện bằng việc đóng đầy đủ các loại bảo hiểm cho người lao động với môi trường làm việc và trang thiết bị đảm bảo,…
Nhu cầu về xã hội
Sau khi các nhu cầu về sinh lý và an toàn đã được đáp ứng thì con người sẽ chú ý nhiều vào nhu cầu giao lưu tình cảm. Theo tháp Maslow và theo thực tế cuộc sống thì con người luôn muốn được hòa nhập vào một cộng đồng, một gia đình hạnh phúc hay những người bạn bè gần gũi, thân thiết. Con người luôn khát khao tình yêu và được yêu, nếu không họ sẽ cảm thấy cô đơn, lo lắng và kéo theo nhiều hệ lụy khác.
Nhu cầu được kính trọng
Tại cấp độ này thì nhu cầu của con người được thể hiện qua việc mong muốn được người khác coi trọng và chấp nhận họ. Vậy nên mà con người đã bắt đầu cố gắng, nỗ lực để được người khác công nhận. Nhu cầu này thể hiện rõ ở lòng tự trọng, sự tín nhiệm, tự tin, tin tưởng và mức độ thành công của một người.
Nhu cầu kính trọng trong tháp được chia ra làm hai loại:
- Mong muốn có được danh tiếng và sự tôn trọng từ người khác: Mong muốn này được thể hiện qua danh tiếng, địa vị hay những vị trí mà người khác đạt được trong xã hội hoặc trong một tổ chức tập thể nào đó.
- Lòng tự trọng với chính bản thân: Đây là một yếu tố có vai trò cực kỳ quan trọng để con người phát triển bản thân. Thực tế bạn có thể nhìn thấy nếu một người nào đó thiếu lòng tự trọng thì bản thân họ rất dễ trở nên mặc cảm, thường đầu hàng trước những khó khăn của cuộc sống.
Trong cuộc sống những người thường xuyên nhận được sự tôn trọng và công nhận từ những người khác thì cũng sẽ có xu hướng tôn trọng bản thân, tự tin và hãnh diện về khả năng của bản thân mình hơn.
Tuy nhiên để đạt được sự kính trọng từ người khác thì bản thân họ cũng cần phải nỗ lực, cố gắng để phát triển bản thân. Từ những thành tích và kết quả mà họ đạt được sẽ là cơ sở để người khác tôn trọng họ hơn.
Nhu cầu thể hiện bản thân
Sau khi đã đáp ứng được tất cả các nhu cầu trước đó thì con người sẽ bắt đầu tập trung vào việc nhận ra những tiềm năng đầy đủ của họ. Tháp nhu cầu của Maslow lúc này sẽ mô tả đây là mức mà con người muốn đạt được tất cả mọi thứ trong lĩnh vực của mình, họ muốn đứng đầu và không ngừng hoàn thiện những gì mình đang sở hữu.
Nhu cầu này thường xuất hiện ở những người thành công, họ luôn phát huy ra các tiềm năng, sức mạnh và trí tuệ của mình để cho người khác thấy. Hầu hết tất cả họ đều làm điều này để thỏa đam mê, tìm những giá trị thật sự thuộc về mình. Vậy nên, nếu nhu cầu này mà không được đáp ứng thì con người sẽ cảm thấy hối tiếc bởi đam mê của mình vẫn chưa được thực hiện.
Biểu hiện rõ nhất của nhu cầu này đó là có rất nhiều người sẵn sàng từ bỏ công việc mang lại địa vị cao, danh tiếng và mức lương hấp dẫn để chạy theo đam mê của mình.
Trong mỗi chúng ta ai cũng đều tồn tại 5 nhu cầu này, tuy nhiên tùy thuộc vào mỗi cá nhân mà nhu cầu của họ là ít hay nhiều và nhu cầu khác nhau trong mỗi giai đoạn.
Ứng dụng của tháp nhu cầu Maslow trong Marketing
Tháp nhu cầu của Maslow được ứng dụng vào rất nhiều các lĩnh vực khác nhau, nhưng nhiều nhất vẫn là trong quản trị kinh doanh và quản trị nhân sự. Ứng dụng tháp Maslow vào hai ngành này giúp doanh nghiệp hiểu được những mong muốn của nhân viên. Từ đó họ dễ khai thác và quản lý nguồn lực một cách hiệu quả hơn.
Trong Marketing tháp nhu cầu của Maslow hỗ trợ rất nhiều cho việc nghiên cứu hành vi và nhu cầu của người tiêu dùng. Cụ thể từ 5 cấp độ của tháp nhu cầu thì các Marketers có thể tìm ra được insight của khách hàng sau đó ứng dụng vào các chiến lược marketing.
Họ ứng dụng tháp nhu cầu vào Marketing với các mục tiêu chính đó là:
- Định vị phân khúc khách hàng: Tùy thuộc vào từng nhóm khách hàng thì họ sẽ có mục đích và nhu cầu về các sản phẩm khác nhau. Vậy nên bạn cần biết được nhu cầu của từng nhóm khách hàng và mục tiêu của doanh nghiệp đang nằm tại phân khúc nào từ đó lựa chọn được cách tiếp thị phù hợp.
- Nghiên cứu hành vi của khách hàng và truyền tải thông điệp: Sau khi đã nghiên cứu được phân khúc khách hàng thì tiếp theo sẽ là nghiên cứu hành vi khách hàng. Xác định được phân khúc khách hàng bạn sẽ biết được: sở thích, địa vị xã hội, giá cả, tính tiện dụng,… Sau khi đã làm được những điều này thì việc nghiên cứu thông điệp sẽ trở nên dễ dàng hơn.
Tượng tự như ứng dụng của tháp nhu cầu Maslow trong Marketing thì ứng dụng của tháp vào các lĩnh vực khác như: quản trị kinh doanh, nhân lực, trong du lịch, trong tình yêu,… cũng được khai thác hết một cách triệt để. Nếu quan tâm bạn có thể tìm hiểu từ nhiều nguồn khác nhau.
Những điều cần lưu ý trong tháp nhu cầu Maslow
- Không dập khuôn nhu cầu của con người giống tháp Maslow
Học thuyết Maslow được nghiên cứu và xây dựng dựa trên nhu cầu cần thiết của con người, tuy nhiên nó không phải tuyệt đối. Tất cả các nhu cầu trên đây đều là mong muốn của rất nhiều người nhưng nó sẽ chịu sự chi phối của rất nhiều yếu tố như: hoàn cảnh và tình hình của mỗi người. Vậy nên chỉ có nhu cầu sinh lý nằm ở chân tháp là ai cũng giống nhau và nó trở thành nền tảng để phát triển các cấp độ tiếp theo của con người.
- Không phải lúc nào nhu cầu cũng tăng
Hầu hết mọi người đều muốn nâng cao nhu cầu của mình lên để đi từ chân tháp lên đỉnh tháp. Tuy nhiên, không phải lúc nào nhu cầu của con người cũng đi theo trình tự như vậy. Các yếu tố ngoại cảnh bên ngoài hoặc những biến cố trong cuộc sống đều có thể làm cho các nhu cầu này đảo lộn.
Ví dụ các vấn đề như: thất nghiệp, ly hôn, nợ nần, tai nạn,… đều là tác nhân gây ra sự gián đoạn. Sau khi gains đoạn thì trình tự của các nhu cầu trên lại được thiết lập lại từ đầu thay vì tăng lên.
- Nhu cầu dưới không nhất thiết phải đáp ứng thì nhu cầu trên mới xuất hiện
Theo nghiên cứu của Maslow thì ông cho biết, một cấp độ nhu cầu của con người không nhất thiết phải đáp ứng đầy đủ 100% thì mới được chuyển sang các nhu cầu sau. Thay vào đó mà con người chỉ cần cảm thấy thỏa mãn nhu cầu của mình tại mức độ nào đó thì đã có thể xuất hiện nhu cầu mới.
- Tháp nhu cầu Maslow có thể mở rộng
Bên cạnh 5 cấp bậc đã đề ra ở trên thì tháp nhu cầu Maslow còn được phát triển thêm ba nhu cầu mở rộng đó là: nhu cầu nhận thức, nhu cầu thẩm mỹ và nhu cầu về tự tôn bản ngã.
Trong đó, cấp độ của các nhu cầu được mở rộng sẽ có thứ tự như sau:
- Nhu cầu sinh học
- Nhu cầu an toàn
- Nhu cầu xã hội
- Nhu cầu được tôn trọng
- Nhu cầu nhận thức
- Nhu cầu thẩm mỹ
- Nhu cầu được thể hiện bản thân
- Nhu cầu về tự tôn bản ngã.
Như vậy qua bài viết trên đây chắc hẳn bạn đọc đã biết tháp nhu cầu Maslow là gì, các cấp độ và ứng dụng của nó trong từng lĩnh vực. Hy vọng qua tìm hiểu về tháp nhu cầu của Maslow bạn đọc sẽ hiểu hơn về những nhu cầu và mục tiêu của mình trong quá trình sinh sống, học tập và làm việc.
