Các khái niệm
Phân số thập phân là gì?
Trước tiên, để hiểu thế nào là số thập phân thì ta cần hiểu phân số thập phân là gì?
Phân số thập phân là những phân số có mẫu số là 10; 100; 1000; 10 000;…
Ví dụ 1: 
đều là các phân số thập phân
Ví dụ 2: 
cũng là các số thập phân
Số thập phân là gì?
– Các phân số ở ví dụ 1 còn được viết thành 0,1; 0,01; 0,001, 0,0001… đây chính là số thập phân.
– Tương tự, các phân số ở ví dụ 2 được viết thành 0,3; 0,05; 0,008 cũng là các số thập phân
– Có thể thấy, số thập phân là một dạng biểu diễn khác của các phân số có mẫu là số tròn chục, tròn trăm, tròn nghìn….
– Các số tự nhiên cũng có thể biểu diễn dưới dạng các số thập phân với phần thập phân chỉ gồm các chữ số “0”. Chẳng hạn số tự nhiên 28 có thể được biểu diễn thành dạng thập phân 28,0; 28,00… (28 = 28,0 = 28,00 = 28,000 = …)
Cấu tạo, cách đọc số thập phân
– Cấu tạo số thập phân:
Bao gồm 2 phần: phần nguyên và phần thập phân, cụ thể:
- Các chữ số viết bên trái (đằng trước) dấu phẩy chính là phần nguyên
- Các chữ số viết bên phải (đằng sau) dấu phẩy chính là phần thập phân
– Cách đọc số thập phân
Căn cứ vào hai vế tách biệt bởi dấu “phẩy”, ta có cách đọc như sau: đọc phần nguyên trước + đọc “phẩy” + đọc phần thập phân
Ví dụ:
- 0,1: Không phẩy một
- 0,01: Không phẩy không một
- 0,001: Không phẩy không không một
- 1,15: Một phẩy mười lăm
- 2,35: Hai phẩy ba mươi lăm
- 125,8: Một trăm hai lăm phẩy tám
Cách cộng, trừ, nhân, chia số thập phân
Cộng / trừ với số thập phân
Để cộng hoặc trừ số thập phân, ta lấy phần nguyên cộng (trừ) với phần nguyên, phần thập phân cộng (trừ) với phần thập phân của các số đó.
Ví dụ:
- 5,3 + 6,8 = 12,1
- 3,5 + 4,4 = 7,9
- 7,5 – 3,3 = 4,2
- Hay phép tính: 123,34 + 12,354
Phép nhân số thập phân
Muốn nhân hai số thập phân với nhau, ta làm như sau:
- Bước 1: Đặt phép tính như thường
- Bước 2: Thực hiện phép tính nhân như khi nhân hai số tự nhiên với nhau
- Bước 3: Đếm xem phần thập phân của hai thừa số có mấy chữ số thì ta lấy bấy nhiêu số ở phần kết quả (dấu phẩy đặt ngay trước đó).
Ví dụ: 4,75 x 1,3 = 6,175
Đặt phép tính:
Ta thấy: tổng các chữ số thập phân đằng sau dấu phẩy của hai thừa số là 3 (4,57 có 2 chữ số và 1,3 có 1 chữ số). Vậy khi thực hiện nhân như thường, ở phần kết quả sau khi đặt tính và tính ta được 6 1 7 5, thêm dấu phẩy trước 3 số để đánh dấu phần thập phân, ta được 4,75 x 1,3 = 6,175.
– Lưu ý: Khi nhân một số thập phân bất kỳ với các số 0,1; 0,01; 0,001; 0,0001;… Ta chỉ cần lùi dấu phẩy của số đó sang bên trái tương ứng với số lượng chữ số sau sau dấu phẩy của các số 0,1; 0,01; 0,001; 0,0001;..
Ví dụ: Tính 215,1 x 0,01 ta chỉ cần dịch chuyển dấu phẩy ở con số 213,1 sang trái 2 chữ số là được.
Như vậy: 215,1 x 0,01 = 2,151
Phép chia số thập phân
Thực hiện qua hai bước:
- Bước 1: Đếm xem có bao nhiêu phần thập phân của số chia thì chuyển dấu phẩy của số bị chia sang bên phải bấy nhiêu chữ số.
- Bước 2: Bỏ dấu phẩy ở số chia đi rồi thực hiện như phép chia các số tự nhiên bình thường.
Chú ý: Nếu sau khi chuyển dấu phẩy sang mà không đủ chữ số, ta thấy thiếu bao nhiêu số thì thêm bấy nhiêu chữ số 0 vào.
Ví dụ: Tính các phép tính sau:
- a) 13,11 : 2,3
- b) 31,25 : 1,25
Các bài toán khác
Chuyển các phân số sang dạng thập phân
– Cho một phân số bất kỳ, để đưa số đó về dạng thập phân, ta chỉ cần cần chuyển phân số đã cho thành phân số thập phân, sau đó biểu diễn dưới dạng số thập phân là được.
Ví dụ: Chuyển phân số 6/5 thành dạng số thập phân, ta làm như sau:
Lưu ý: Khi chuyển phân số thập phân sang dạng số thập phân, ở phân số ban đầu có bao nhiêu số 0 thì phần thập phân của số thập phân cũng có bấy nhiêu chữ số. Như ví dụ trên, 12/10 có 1 chữ số 0 đằng sau, khi biểu diễn thành dạng thập phân 1,2 thì số này cũng có 1 chữ số phần thập phân.
Biểu diễn các đại lượng đo lường dưới dạng thập phân
- Bước 1: Tìm mối liên hệ giữa hai đơn vị đã cho
- Bước 2: Chuyển số đo độ dài đã cho thành phân số thập phân có đơn vị đo lớn hơn.
- Bước 3: Chuyển số đo độ dài đang ở dạng phân số thập phân sang dạng số thập phân.
Ví dụ:
- 2 cm =2/10 dm = 0,2 dm
- 7 cm = 7/100 m = 0,07 m
Biểu diễn hỗn số dưới dạng thập phân
Cách làm: Đổi hỗn số về dạng phân số thập phân rồi chuyển đổi về dạng số thập phân như thường.
Ví dụ:
Trên đây là phần kiến thức về số thập phân – cách biểu diễn số thập phân và các bài toán liên quan. Mong rằng nội dung do Thợ sửa xe cung cấp sẽ đem lại nhiều thông tin hữu ích cho bạn đọc!
Xem thêm:
- Số thực là gì? Tính chất, thuộc tính và các dạng bài tập về số thực
- (Tổng hợp) định lý hàm Cos trong tam giác các công thức chi tiết
- Số nguyên là gì? Phân loại, tính chất và cách biểu diễn trên trục số
- Tích phân là gì? Các công thức tính tích phân mà bạn nên biết
- Công thức tính chu vi – diện tích hình chữ nhật và ví dụ chi tiết
