Contents
Giải đáp “di truyền liên kết là gì”?
Tìm hiểu về di truyền liên kết qua thí nghiệm của Moocgan
Thomas Hunt Morgan (25.9.1866 – 1945) là nhà di truyền học nổi tiếng người Mỹ, những nghiên cứu về nhiễm sắc thể trong quá trình di truyền của sinh vật có ý nghĩa vô cùng to lớn. Thí nghiệm trên ruồi giấm nổi tiếng của ông đã mang đến những thành quả to lớn cho hoạt động nghiên cứu di truyền, giúp chúng ta hiểu rõ hơn di truyền liên kết là gì.
Vậy tại sao lại lựa chọn giống loài “ruồi giấm” cho hoạt động nghiên cứu di truyền? Theo Morgan giải thích, ruồi giấm là loài mang nhiều đặc điểm thuận lợi cho các nghiên cứu về di truyền, cụ thể:
- Sinh vật dễ nuôi trong ống nghiệm
- Sinh sản nhiều
- Vòng đời ngắn
- Sở hữu nhiều biến dị dễ quan sát
- Số lượng NST rất ít (2n = 8)
Nội dung thí nghiệm của Morgan:
- Cho lai hai dòng ruồi giấm thuần chủng: 1 là thân xám, cánh dài x 1 là thân đen, cánh cụt.
- F1 thu được: 100% con sinh ra thân xám, cánh dài
- Thực hiện lai phân tích: đực F1 x cái đen, cụt
- Thu được thế hệ sau là 1 thân xám, cánh dài : 1 thân đen, cánh cụt
Ta thấy: Thân xám và cánh dài cũng như thân đen và cánh cụt luôn luôn di truyền đồng thời cùng với nhau.
Hiện tượng trên được giải thích thông qua sự liên kết các gen quy định tính trạng ở trên cùng nhiễm sắc thể (NST) để cùng phân li về giao tử và cùng được tổ hợp trong quá trình thụ tinh.
Khái niệm “di truyền liên kết là gì” trong SGK sinh học lớp 9
Từ nghiên thí nghiệm của Morgan, ta có được giải nghĩa về di truyền liên kết là gì như sau:
“Di truyền liên kết là hiện tượng một nhóm tính trạng được di truyền cùng với nhau và được quy định bởi các gen trên một nhiễm sắc thể (NST) cùng phân li trong quá trình phân bào”.
Ý nghĩa của di truyền liên kết là gì?
1/ Trong tế bào mỗi NST luôn mang nhiều gen tạo thành nhóm gen liên kết.
2/ Di truyền liên kết có ý nghĩa bổ sung cho thuyết “phân li độc lập” của Menđen: Hạn chế được biến dị tổ hợp, đảm bảo di truyền bền vững của mỗi nhóm tính trạng được quy định bởi các gen trên một nhiễm sắc thể.
3/ Trong quá trình chọn giống, ta có thể lựa chọn ra những tính trạng tốt luôn đi kèm với nhau.
Tìm hiểu quá trình tái kết hợp đồng nhất
NST sẽ được tái tổ hợp trong quá trình phân bào. Trong quá trình tái tổ hợp tương đồng, các NST có khả năng được cắt ra tại các điểm ngẫu nhiên. Sau đó, chúng sẽ kết hợp cùng một bản sao của NST khác tương đồng đã bị cắt tại cùng một điểm. Thông qua đó, DNA từ 1 NST kết thúc trong 1 NST tương đồng khác.
Trong đó, NST là các chuỗi DNA chứa hàng loạt các gen (hàng trăm, hoặc hàng ngàn gen). Hầu như các sinh vật thuộc sinh sản hữu tính có 2 bản sao của mỗi NST. Trong khi đó, cả hai bản sao của mỗi NST này đều có các gen cho cùng một tính năng.
- Ví dụ: NST mang gen quy định màu tóc.
Mỗi bản sao của 1 NST lại có thể có một alen khác nhau.
- Ví dụ: Một bản có thể mã cho tóc màu đen, bản sao khác mã cho tóc màu đỏ.
Hai NST mang cùng gen (màu tóc), ngay cả khi chúng mang các alen khác nhau (đỏ hoặc đen), thì được gọi là các NST tương đồng.
Tuy vậy, cũng có 1 loại tế bào chỉ có duy nhất một bản sao của mỗi NST thay vì hai loại, đó là giao tử. Trong trường hợp của con người thì giao tử chính là trứng và tinh trùng.
Giao tử được hình thành qua quá trình phân bào của tế bào, từ phân chia tế bào, và các tế bào con có được 1 bản sao của mỗi NST thay vì 2. Hiện tượng xảy ra trong quá trình quá trình giảm phân tái tổ hợp tương đồng.
Như thế nào là sự tái tổ hợp của các gen liên kết?
Để hiểu rõ về các loại di truyền liên kết là gì thì phải nắm được vấn đề liên quan đến tái tổ hợp tương đồng.
Như đã đề cập, các NST được cắt ở những nơi ngẫu nhiên trong quá trình tái tổ hợp tương đồng cũng như việc các gen liên kết được di truyền với nhau như thế nào.
– Lấy ví dụ: “tàn nhang” và “tóc đỏ”
Ngoài đời, chúng ta dễ dàng bắt gặp những người có tàn nhang và mái tóc ngả màu đỏ. Trong khi những người có mái tóc vàng hay nâu lại ít có tàn nhang hơn.
Lý do là vì các gen mã hóa tàn nhang và các gen mã hóa tóc đỏ nằm sát nhau trên cùng 1 NST. Khi tái tổ hợp tương đồng diễn ra, rất khó có khả năng DNA bị cắt ở giữa hai gen. Dù trải qua nhiều lần tái tổ hợp tương đồng, hai tính trạng này vẫn được di truyền cùng nhau hầu hết thời gian do khả năng mã hóa của 2 DNA này bị tách là rất thấp.
Trên đây là nội dung kiến thức về: “Di truyền liên kết là gì, ý nghĩa của di truyền liên kết”. Mong rằng bài viết có thể giúp bạn giải đáp các thắc mắc xoay quanh chủ đề về di truyền sinh học này. Đừng quên ghé thăm Thosuaxe.info để cập nhật nhiều chủ đề kiến thức hữu ích khác!
Xem thêm:
- Nuôi cấy mô tế bào là phương pháp gì? Tìm hiểu quy trình nuôi cấy
- Một cốc là bao nhiêu aoxơ – Bảng quy đổi đo lường chi tiết
- Lực quán tính là gì? Lực quán tính trong các hệ quy chiếu
- Tiết diện là gì? Tiết diện dây dẫn là gì? Kinh nghiệm lựa chọn
- Lý thuyết định lý Pytago thuận và đảo, hướng dẫn giải bài tập
